فناوري‌هايي كه فراموش خواهد شد!
جام جم آنلاين: همین یكی‌دو هفته قبل بود كه با 2تا از دانشجویانم درباره این‌كه من هم از كامپیوتر سر درمی‌آورم، صحبت می‌كردیم. آنها هم متعجبانه حرف‌های مرا می‌شنیدند. این‌كه من زمان دانش‌آموزی توانسته بودم با زبان برنامه‌نویسی كیو بیسیك آن همه كارهای خارق‌العاده انجام دهم، برایشان جالب بود.
تا این‌كه بین حرف‌هایم خیلی طبیعی از كاست‌هایی كه رویشان برنامه‌هایم را ضبط می‌كردم صحبت به میان آمد. چهره‌شان جالب بود. آنها كه تا اینجا را مشتاقانه می‌شنیدند و دنبال می‌كردند ناگهان چشم‌هایشان حركتی تازه كرد و پرسشگرانه به من نگاه كردند. این نگاه یعنی كه آنها نفهمیدند من چه می‌گویم. برایشان كلی توضیح دادم كه من در دوران دانش‌آموزی با كامپیوترهایی كار می‌كردم به نام كومودور كه در 2 نوع ۶۴ و ۱۲۸ به بازار عرضه می‌شد. البته كامپيوترهایی با نام اسپكتروم و آمیگا هم بودند كه گرافیك بهتری داشتند. حافظه جانبی همه این كامپیوترها نوار مغناطیسی بود و رایج‌ترین نوار مغناطیسی هم همین نوارهای كاستی بود كه بسیاری از مردم روی آن موسیقی ضبط می‌كردند (حالا یكی باید برای این جوان‌ها توضیح دهد ضبط موسیقي روی نوار كاست یعنی چه!) این توضیحات و توصیف‌هایی كه پس از آن برای دانشجویانم داشتم، صحبت را به جاهای دیگری برد. مثلا این كه در دورانی كه یاد می‌گرفتم با كامپیوتر كار كنم هنوز ویندوز نیامده بود و نخستین نمونه‌های ویندوز روی ۱۲ فلاپی‌دیسك (فلاپی دیسكت‌ها را كه دیگر یادتان هست؟ نیست!) عرضه شد یا یك خرده قدیم‌تر از آن چیزی به نام كارت‌پانچ برای ثبت داده‌ها وجود داشت و... جالب است همه این چیزهایی كه می‌گویم و ممكن است برای بسیاری از خوانندگان این صفحه حكم درس تاریخ و عتیقه و زیر خاكی را داشته باشد فقط طی مدت كمتر از ۲۰ سال پیش رخ داده است.
این موضوع نشان می‌دهد كه سرعت رشد فناوری‌های دیجیتالی تا چه اندازه شتابناك بوده است. چیزی كه در بسیاری از مسائل و حیطه‌های دیگر علوم آنچنان سریع نبوده است. در طول تاریخ نمونه‌هایی از چنین رشد‌های سریع و انفجاری را دیده‌ایم. مثلا در مورد كشاورزی و انقلاب سبزی كه بورلاگ در دهه ۶۰ میلادی پایه‌گذاری كرد رشدی چندصد درصدی را در تولیدات كشاورزی دیده‌ایم، اما ماهیت این انقلاب و جهش با نمونه صنعت IT تفاوت اساسی دارد. شما امروزه در صنعت IT اثری از نوارهای مغناطیسی برای ثبت داده‌ها نمی‌بینید. در حالی كه هنوز از كشاورزی سنتی و آبیاری سنتی و... حتی در پیشرفته‌ترین كشورهای صنعتی می‌توانید ردپای واضحی پیدا كنید. همین‌طور است در صنعت خودروسازی یا هواپیما و حمل و نقل ریلی و دیگر صنایع. پس چرا IT چنین رشدی كرده و سطوح قدیمی‌تر خود را پس زده به گونه‌ای كه ردپایی از آنها را فقط در داستان‌ها و خاطره‌ها می‌توان جستجو كرد؟ پاسخ ساده این است كه حجم داده‌ها (كه فناوری اطلاعات و دنیای دیجیتال بر آن بنا شده است) بسیار رشد كرده است. بگذارید این‌گونه بگویم. زمانی در حدود ۴۰۰ سال قبل كل دانایی بشر را می‌توانستید در ۵۰ كتاب متوسط جا دهید! و امروزه در هر روز چیزی بیش از ۱۰ برابر این میزان دانایی تازه به دانایی‌های بشر افزوده می‌شود. این حجم دانایی نیاز به انتقال، دسته‌بندی، كاربرد و... دارد و آن چیزی كه می‌تواند این دانایی را از جایی به جایی و از شكلی به شكلی دیگر تغییر و تبدیل كند فناوری IT است. بنابراین بدیهی است وقتی خود محصول (دانایی) با چنین تغییرات شگرفی همراه است اینچنین شتابناك رشد می‌كند، صنایع و علوم مرتبط به آن هم با آن همپا شود. از سوی دیگر، استفاده و شیوه‌های استفاده از فناوری IT است كه آن را با خود به پیش می‌برد و آن را دچار تغییرات و تحولات همه‌جانبه می‌كند. روزگاری IT (دانایی‌های روزگار) را در سطوحی محدود استفاده می‌كردیم. بنابراین برای آن استفاده‌ها به یك لایه محدود از تكنولوژی نیاز بود (مثلا فقط كتابت یا نسخه‌برداری با شیوه‌های گوناگون دستی یا ماشینی) و البته همین استنساخ برای همه بشر كافی بود، اما اكنون برای حجم زیاد دانایی و انتشار آن و كاركردهای روزافزون آن نیاز به سرعت بیشتر، اشغال فضای كمتر و ایجاد ارتباط (بین رشته‌ای) بین همه دانایی‌ها داریم. بنابراین می‌بینیم همین نیاز است كه صنعت IT را با خود به جلو می‌برد و این همان چیزی است كه شاهدش هستیم. 20 سال قبل كسی درباره حضور و نقش پدیده‌ای به نام اینترنت نمی‌توانست گمانه‌های زیادی داشته باشد و امروزه وقتی به هر دلیلی اینترنت دچار قطعی می‌شود یا حتی اگر سرعتش كاهش یابد بسیاری از فعالیت‌های روزمره دچار سكته می‌شود. و به همین رویه می‌توانید روزی را تصور كنید كه كودكان امروزتان دركی از CD نداشته باشند یا اینترنت دایال آپ (با استفاده از خطوط مسی تلفن و شماره‌گیری مركز اینترنت. این را كه یادتان هست؟!) را نشناسند. یا....
بگذارید سری به 20 سال دیگر وقتی نوزاد محبوب شما به آقا پسر یا دختر خانم برازنده‌ای تبدیل شدند برویم و ببینیم در زمانه آنها چه فناوری‌هایی منسوخ‌شده تلقی می‌شوند.
1ـ عینك‌های سه‌بعدی؟ چه چیز خنده‌داری!
یكی از مهم‌ترین سطوح دانایی، دانایی حاصل از دیدن است. این‌كه بتوانید درك سه‌بعدی از تصاویر داشته باشید شما را به سطح بالایی از دانستن هدایت می‌كند. در حالی كه امروزه تازه نمونه‌های متنوعی از نمایشگرهای سه‌بعدی به بازار آمده است شاید باورش برایتان سخت باشد، اما یك آینده‌نگر ظریف و دقیق به شما می‌گوید: تا یكي دو دهه دیگر از عینك‌های سه‌بعدی خبری نخواهد بود. همین روزها شركت توشیبا نمونه‌ای از وب‌كم تولید كرد كه حركات چشم شما را دنبال می‌كند و براساس آن تصویر سه‌بعدی برایتان می‌سازد، بدون آن‌كه به عینكی خاص نیاز داشته باشید. شركت‌های LG (ال جی) و HTC هم همین كار را با گوشی‌های نسل تازه‌شان كردند و تصاویر استریوسكوپی بدون عینك ساخته‌اند. دنیای سه‌بعدی طبیعی در راه است و نسیم‌هایي شروع به وزیدن كرده.
ـ هارددرایو؟ اصلا فكرش را نكن!
یكی از چیزهایی كه امروزه در تعیین قیمت كامپیوترها نقش بازی می‌كند حجم هارد آنهاست، اما خیالتان راحت باشد. فردایی‌های ما اصلا چیزی به نام هارددرایو را نخواهند شناخت. در روزهای آینده همه وظایف یك هارد خوب را در یك سرور متمركز بازیابی خواهید كرد. به عبارتی همه می‌توانند اطلاعاتشان را جای دیگری ثبت كنند و از حمل آن آسوده شوند. چیزی مثل تفاوت قلك و بانك (آیا شما هنوز از قلك استفاده می‌كنید؟!)
ـ شماره تلفن یا نام كاربري
بسیاری از ما روی كارت ویزیت‌مان شماره‌ای به اسم شماره تلفن داریم یا برای در تماس بودن با كسی از او شماره تماس می‌خواهیم. شك نكنید تا كمتر از ۲۰ سال دیگر وقتی از كسی شماره تماس بخواهید او از شما فرار می‌كند، چون فكر می‌كند شما از اعماق تاریخ به او رسیده‌اید. تكنولوژی‌های امروزین همچون اسكایپ یا گوگل‌چت راه ارتباطی موثرتری است. فردایی‌ها به جای شماره تماس فقط به رد و بدل كردن ID يكدیگر می‌پردازند.
۴ـ كاهش زمان انتظار
از زمانی كه یك سیستم مك خریدم یكی از افتخاراتم این است كه دیر به دیر لپ‌تاپم را خاموش می‌كنم. در عوض آنچه به دست می‌آورم این است كه برای آغاز به كار با كامپیوترم زمانی صرف روشن‌شدن (یا بالاآمدن) كامپیوتر نمی‌كنم. فردایی‌های ما اصلا نیازی به این كار ندارند. آنها لازم نیست كامپیوترشان را روشن كنند، چون همیشه روشن است. سیستم‌های عامل پرقدرت و پرسرعت نظیر ویندوز ۸ این انتظار را به تنها چند ثانیه تقلیل داده است و در آینده از این‌هم سریع‌تر خواهد شد.
ـ سیم‌كشی خانه
شاید در آینده هنوز سیم‌كشی خانه‌ها برای انتقال برق لازم باشد، اما شك نكنید كه كابل‌كشی برای اینترنت و نیز تلفن یك شوخی یا نوستالژی محسوب خواهد شد. همین الان در آمریكا بر اساس آمارهای موجود قریب به ۱۰ درصد خانه‌ها اصلا تلفن ثابت ندارند و موبایل جایش را گرفته است. اینترنت دایال آپ تقریبا در دنیا منسوخ شده و وای‌فای جای آن را گرفته است. تا كمتر از ۲۰ سال دیگر كامپیوترها اصلا به تجهیزات ارتباطی سیم‌دار مجهز نخواهند بود.
ـ فكس (رایانامه!)؟ شوخی می‌كنی؟
خیلی زودتر از ۲۰ سال آینده چیزی به نام فكس وجود نخواهد داشت. به 2 دلیل ساده: 1 ـ ارتباط كابلی از بین می‌رود ۲ـ همین حالا بسیاری از موسسات و شركت‌ها به استفاده از فرم‌های دیجیتالی با امضاهای دیجیتالی روی آورده‌اند. برای ارسال و دریافت فكس (رایانامه) باید تجهیزات خاصی داشت در حالی كه تلفن‌های هوشمند بزودی همه‌گیر خواهد شد و بسادگی می‌توان از سند موردنظر عكس گرفت و آن را با ایمیل به فرد موردنظر ارسال كرد.
پژمان نوروزي / جام جم
